Startpagina

Nieuwe Romeinse keizer verrijst uit een pot.

Door Arnout Bruins

“Ik stond op het punt te stoppen en naar huis te gaan, totdat ik een luid en duidelijk signaal van de metaaldetector kreeg. Toen vond ik de pot gevuld met Romeinse munten, deze was zo zwaar als een kanonskogel!” aan het woord is Brian Malin enthousiast hobby archeoloog en metaaldetectorist. Tien jaar daarvoor had zijn familie al een Romeinse schatvondst met 3.000 munten gedaan, de recente vondst is met 5.000 munten een stuk groter. Historici herschrijven een deel van de Romeinse geschiedenis met deze vondst.

Brian Malin vond de pot 15 kilometer van Oxford. Hij bracht de pot, zonder deze te openen, direct naar het Asmolean museum. Richard Abdy beheerder van de Romeinse munten in dit museum is enthousiast. “De vondst is zeer interessant. Omdat de pot nog niet geopend is kunnen wij de vondst beter wetenschappelijk analyseren”. Het is bijvoorbeeld mogelijk om te kijken of de oudste munten onder in de pot zitten, wat kan wijzen op een spaarpot. Of dat de keizers allemaal met hun hoofd naar boven liggen, wat kan duiden op een offer. Wanneer alles willekeurig in de pot zit kan het zijn dan deze overhaast is verstopt. “Brian Malin was niet geïnteresseerd in de waarde van de schat, maar hij vroeg ‘hoe belangrijk is deze vondst, en wat kunnen we ervan leren?’ Hij verdient alle lof” aldus Chris Howgego ook van het Asmolean museum.

De pot bevat munten uit de periode 250 - 275 na Christus. Deze periode kende maar liefst vijf keizers, en werd gekenmerkt door veel onrust. Er werd een onafhankelijk Gallisch rijk opgericht door rebellerende generaals. Dit rijk bestond uit Romeins Engeland, het huidige Frankrijk, België en het Rijnland. De meest bijzondere munt in de pot is een bronzen munt van keizer Domitianus, waarschijnlijk één van de rebellerende generaals. Er is zo goed als niets van deze man bekent. In slechts twee teksten wordt zijn naam genoemd. Hierin staat dat hij gestraft werd voor verraad. Gezien deze munt en historische bronnen zou Domitianus in het jaar 271 over het Gallische rijk hebben geregeerd.

Voorzijde:
IMP C DOMITIANVS P F AVG, kop naar rechts met zonnekroon, baard en bovenkant van een wapenuitrusting

Keerzijde
CONCORDIA MILIT(VM), Concordia staand naar links, met krans en hoorn van overvloed

Honderd jaar geleden werd al één munt van Domitianus in Frankrijk gevonden. Deze is toen echter als een vervalsing bestempelt omdat er simpelweg geen andere munten van deze keizer bekend waren. Deze tweede munt bewijst echter dat er wel degelijk een generaal - keizer Domitianus is geweest die munten op zijn naam liet slaan. Of het muntportret echt op Domitianus lijkt is echter niet waarschijnlijk omdat munten van Victorinus en Tetricus uit hetzelfde jaar bijna identieke portretten hebben.

Historici denken dat Domitianus aan de macht kwam door zijn voorganger Victorinus te (laten?) vermoorden, wellicht omdat Victorinus met de vrouw van Domitianus naar bed ging. Domitianus moest de macht prijsgeven aan Tetricus. Deze Tetricus werd verslagen door Aurelian. Aurelian bracht de eenheid in het Romeinse Rijk terug, waarmee het was gedaan met de opstandige Gallische rijk. Aurelian zou Domitianus voor verrraad terecht hebben laten staan.

De munt is een twee denarii stuk. Oorspronkelijk hadden deze munten een flinterdun laagje zilver, deze is echter lang geleden afgesleten. De waarde toen was een goed diner, de waarde nu is onduidelijk. Een schatting van het museum is € 15.000, maar wellicht is de munt - veel - meer waard. Het Asmolean museum wil graag de vondst van mr. Malin overnemen. Voorlopig is de munt te bezichtigen in het British Museum in Londen. En wie weet duiken er nog meer exemplaren op als verzamelaars hun derde-eeuwse Romeinse munten nog eens goed doorzoeken.